اختلال حرکات قالبی

اختلال حرکات قالبی نوعی مشکل حرکتی است که به عنوان یکی از اختلالات رشد عصبی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان پزشکی به آن اشاره شده است. در این اختلال یک سری حرکات تکراری و بی‌فایده به طور اجنتاب ناپذیری انجام می‌شود که به عملکرد روزانه بیمار آسیب می رسانند. از جمله این حرکات می‌توان به گاز گرفتن خود یا کوبش سر اشاره کرد. از آنجا که این اختلال اغلب در کودکی آغاز می‌شود، تصور بر مادرزادی بودن آن است، در حالی که این مساله در اثر عوامل غیرژنتیکی ایجاد می‌شود. درادامه در مورد نشانه‌ها، علل و درمان حرکات قالبی صحبت کرده‌ایم. برای آشنایی با سایر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

منبع: اختلال حرکات قالبی

اختلال حرکات قالبی

نشانه ی اصلی اختلال حرکات قالبی انجام حرکات تکراری، ظاهرا با قرض و البته بدون و هدف و فایده، است. مثل زدن سرخود به دیوار به صورت مکرر. این رفتارها در بیشتر موارد باعث آسیب زدن به خود فرد می‌شود و یا دیگران می‌شود. البته همانطور که گفته شد آنها واقعا قصد آسیب زدن به دیگران را ندارند. این اختلال با بیماری های دیگری در کودکی، اشتباه گرفته می‌شود یا والدین به طورکلی آنها را نادیده می‌گیرند و جزو فرایند عادی رشد کودک تلقی می‌کنند. به همین دلیل برای درمان پیگیری نکرده و این اختلال در کودک ماندگار می‌شود.برای اطلاع از دلایل کوبیدن سر به زمین در کودکان کلیک نمایید.

نشانه ها و علائم اختلال حرکات قالبی

اختلال حرکات قالبی نوعی مشکل حرکتی است که در آخرین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی به عنوان یکی از اختلالات رشد عصبی معرفی شده است. علائم این اختلال به شرح زیر می‌باشد.

الف) فرد رفتارهای حرکتی ظاهرا بی‌فایده و تکراری را از خود خود نشان می‌دهد که به نظر حالت جبری دارند. از جمله این حرکات می‌توان به کوبش سر، گاز گرفتن یا ضربه زدن به خود، تکان دادن یا حرکات موجی دست‌ها و جنباندن بدن اشاره کرد.

ب) این حرکات تکراری با عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا سایر فعالیت‌های روزانه فرد تداخل داشته و می‌توانند زمینه بروز آسیب به خود را برای او ایجاد کنند.

ج) علائم اختلال حرکات قالبی در اوایل دوران رشد و نمو بروز پیدا می‌کنند.

د) رفتارهای حرکتی تکراری ناشی از اثرات فیزیولوژیک یک ماده یا یک بیماری عصبی نیست. همچنین علائم این اختلال با یک اختلال رشدی یا روانی دیگر به طور بهتری توجیه نمی‌شود.

پیشنهاد می‌شود حتما درباره اختلال تیک بخوانید.

میزان شیوع اختلال حرکات قالبی

حرکات قالبی ساده نظیر جلو و عقب رفتن یا همان تکان دادن بدن در خردسالان و به خصوص در دوران رشد شایع است (حرکات قالبی پیچیده کمتر دیده می‌شود). پژوهش‌های آماری انجام شده در این زمینه نشان می‌دهند که این حرکات به طور کلی در میان کودکان از شیوع 3 تا 4درصدی برخوردار هستند.

اما نتایج مطالعات اختصاصی که روی کودکان مبتلا به کم‌توانی ذهنی انجام شده، نشان می‌دهد که 4 الی 16درصد آن‌ها دچار اختلال حرکات قالبی و خودآسیبی هستند و هرچه کم‌توانی ذهنی بیشتر باشد، احتمال این حرکات افزایش می‌یابد. برای مثال شیوع این حرکات در کودکانی که به علت کم‌توانی ذهنی در مراکز نگهداری زندگی می‌کنند حدود 10 الی 15 درصد است.

برای عضویت در کانال تلگرامی ذهن نو کلیک نمایید.

شکل گیری و تداوم اختلال حرکات قالبی

شکل گیری اختلال حرکات قالبی معمولا در سه سال اول زندگی است. حرکات قالبی ساده در زیر سه سال طبیعی هستند. اما در کودکانی که دچار این اختلال می‌شوند؛ تقریبا 80 درصد از علائم قبل از 2 سالگی، 12 درصد بین 2 سالگی تا 3ونیم سالگی و فقط 8 درصد بعد از سه سالگی، ایجاد می‌شوند. در کودکانی که ار رشد طبیعی برخوردارند؛ این حرکات در طول زمان کمتر شده و از بین می‌روند. و حتی در افرادی که مبتلا به ناتوانی ذهنی هستند نیز این رفتارها چند سال ادامه خواهند داشت. برای اطلاع از اختلالات رفتاری کودکان و عوامل موثر بر آنها کلیک کنید.

دلایل و علت بروز اختلال حرکات قالبی

متخصصان بر این باورند که اختلال حرکات قالبی مسئله‌ای تک علیتی نیست بلکه این مشکل از تعامل فاکتورهای محیطی و زیستی مختلف پدید می‌آید که در ادامه به توضیح هرکدام از آن ها پرداخته‌ایم. این اختلال همراه یا بدون صدمه زدن به دیگران، در همه فرهنگ ها وجود دارد؛ و افراد نگرش های مختلفی نسبت به آن دارند.