دروغگويي در كودكان قبل و بعد از 5 و6 سالگي

دروغگويي در كودكان را مي‌توان روند طبيعي رشد آن‌ها تلقي كرد، اما در مواردي مي‌بينيم كه گويا كودك با دروغ‌هايش سعي در مخفي كاري، فريب و يا حتي رفتارهاي پرخطري چون دزدي و بزهكاري را دارد كه معمولا كودكان بالاي 6 سال توانايي گفتن دروغ‌هايي با چنين اهدافي را پيدا مي‌كنند. براي آن كه ميزان خطر رفتار كودك را بسنجيم ابتدا بايد به سن كودك و توانايي‌هاي شناختي و ميزان درك او از حقايق توجه داشته باشيم. چرا كه بسياري از رفتارهاي كودكان ممكن است از نظر بزرگسالان عجيب به نظر برسند، اما هر چه با دنياي آن‌ها بيشتر آشنا شويد، بهتر مي‌توانيد علت گفته‌ها و رفتار كودك‌تان را درك كنيد. با دريافت مشاوره كودك به راحتي مي‌توانيد اطلاعات لازم درباره نحوه ارتباط با فرزندتان را به دست بياوريد.

منبع : دروغگويي در كودكان قبل و بعد از 5 و6 سالگي

علائم و نشانه هاي دروغگويي در كودكان

اصولا وقتي كودكي دروغ مي‌گويد، والدين از صحت نداشتن آن حرف‌ها با خبر هستند و به وضوح مشخص است كه سعي دارد حقيقت را به گونه‌اي تغيير دهد تا از عواقب آن در امان بماند. طبق تحقيقات كودكان براي دروغ گفتن دچار اضطراب، ناراحتي و ترس مي‌شوند، به طوري كه چهره و گفتارشان كاملا با زماني كه حقيقت را مي‌گويند تفاوت دارد. همچنين مشخص شده كه دروغ گفتن حتي قبل از اين كه كودك راه برود شروع مي‌شود، مثلا كودك شيرخواره‌اي كه تنها براي در آغوش ماندن مادر، تظاهر به گرسنگي مي‌كند در واقع به نوعي توانايي دروغ گفتن را پيدا كرده است. بنابراين تغيير حقايق روند طبيعي رشد كودك است كه نشان دهنده رشد شناختي و قدرت تخيل نوع انسان مي‌باشد. با تربيت و جهت دهي مناسب اين استعداد بالقوه، مي‌توان آن را مانند ساير توانايي‌هاي كودك در مسير درست قرار داد.

از چه سني به بعد دروغگويي در كودكان مسئله اي جدي است؟

اگر نگران دروغ‌هايي هستيد كه فرزندتان در مورد اتفاقات مختلف مي‌گويد، قبل از هر چيز بهتر است سن او را در نظر بگيريد، چرا كه تفاوت زيادي در دروغ‌هاي بچه‌هاي زير 5 و 6 سال با كودكان بالاي اين سن دارد. سرعت رشد مغز و ساير اندام‌ها در سنين ابتدايي بالاست، بنابراين قوه تشخيص كودك 4 ساله با كودك 6 ساله تفاوت زيادي دارد.

دروغگويي در كودكان 5 و زير پنج سال

كودكاني كه در سنين 5 سال يا پايين‌تر قرار دارند، هنوز نمي‌توانند تفاوتي ميان واقعيت و خيال يا حقيقت و نادرستي قائل شوند. به همين دليل ممكن است حرف‌هايي بزنند كه حقيقت نداشته باشند؛ اما نمي‌توان آن‌ها را به پاي دروغگويي كودك گذاشت. مثلا ممكن است فرزند خردسال‌تان از صحبت‌هايش با عروسك بي‌جانش يا حتي رفتن به جايي با دوستان خيالي‌اش داستان‌ها تعريف كند كه اين حرف‌ها ناشي از عدم شناخت حقيقت از خيالات مي‌باشد.

دروغگويي كودك 6 سال و بالاتر

بعد از 5 و 6 سالگي ديگر رنگ دروغ‌هاي كودك تغيير كرده و براي فريفتن و تحت تاثير قرار دادن بزرگ‌ترها به طور دقيق‌تر و هوشمندانه‌تر به كار برده مي‌شود. چنانچه كودكي در سنين 6 سالگي و بعد از آن براي گول زدن و توجيه اقدامات نادرست خود به دروغ متوسل شود، اين يك مسئله تربيتي و مربوط به رشد شناختي و تكامل كودك است كه نياز به بررسي و واكاوي دارد تا والدين بتوانند از آسيب‌هاي جدي شخصيت او در آينده، مثل دزدي يا تهمت، پيشگيري كنند.

والدين مي‌توانند از طريق دريافت مشاوره‌هاي يك متخصص در زمينه روانشناسي كودك اين مشكل را به راحتي رفع نمايند و از بروز مشكلات جدي‌تر در آينده فرزند خود جلوگيري كنند.

دلايل دروغگويي در كودكان

كودكان ممكن است تحت شرايط مختلفي به دروغگويي روي بياورند؛ مثلا هنگامي كه مي‌خواهند كسي را فريب دهند، با دروغ خود شخصي را تحت تاثير قرار داده و توجه او را جلب كنند و يا از آن به عنوان راهي براي فرار از عواقب زيانبار و ناپسند رفتار نادرستي كه مرتكب شده‌اند استفاده كنند. در ادامه به بررسي شايع‌ترين عللي كه مي توانند منجر به دروغگويي در كودكان و بدتر شدن شرايط شوند پرداخته‌ايم:

1- جلب توجه و تظاهر

كودكاني كه به خاطر خود نمايي و اظهار وجود كردن به دروغ گفتن روي مي‌آورند، عمدتا در خانواده‌هايي ديده مي شوند كه والدين بيشتر وقت خود را صرف كار يا مشغله‌هاي ديگري مي‌كنند و كمتر به فرزند خود و نيازهاي او اهميتي مي‌دهند. به عبارتي اين والدين، كودكانشان را به حال خود رها كرده‌اند و وقت كمتري با آن‌ها سپري مي‌كنند. چنين كودكاني هم براي اين كه بتوانند در مركز توجه قرار گيرند و نگاه‌ها را به سمت خود معطوف كنند، به مبالغه و دروغ پردازي و جلب توجه با اين روش مي‌پردازند. اين كودكان اغلب سعي مي كنند با گفتن حرف‌هاي اغراق آميز و ناصحيح و يا نسبت دادن يك امري شگرف به خود، توجه‌ها را جلب كنند.

2- ترسيدن از پدر و مادر

گاهي والدين نسبت به فرزند خود رفتاري مهاجمانه و خشونت آميز دارند و به اين بهانه كه اهميت زيادي به تربيت فرزندشان مي‌دهند و مي‌خواهند او را از انحرافات اخلاقي و رفتاري به دور نگه دارند، تنبيهات شديد و تحقيرآميز و گاها فيزيكي اعمال مي‌كنند. در اين شرايط و حالات مشابه، كودك كم كم منزوي شده و از جمع خانواده خود دور مي‌شود و هنگامي هم كه بخواهد ارتباطي با آن‌ها داشته باشد، حقيقت را نگفته و سخنان دروغ به كار مي برد تا مبادا دوباره مورد خشم و تنبيه والدين قرار گيرند.

اين والدين با اين كار تصور مي‌كنند كه توانسته‌اند كودك خود را به نحو صحيح و بدون ايراد تربيت كنند، حال آن كه با به كارگيري خشونت، باعث مي‌شوند كه كودك به رفتارهاي ناپسند خود ادامه داده و همواره به دنبال راهي براي ساختن دروغي براي فريب دادن پدر و مادر خود باشد.

3- كمبودهاي عاطفي

گاه كودك به اين خاطر كه محبت و عاطفه كافي از اطرافيان خود دريافت نمي‌كند دچار حسادت شده و كساني كه به او بي‌محبتي كرده‌اند را مورد حسادت و خشم قرار مي‌دهند. به اين ترتيب در بيرون با دروغ گفتن به اين افراد يا در مورد آن‌ها، سعي مي‌كند تا اين كم محبتي و بي‌عاطفگي را تلافي كند. دريافت نكردن محبت به ميزان كافي از افراد نزديك، نشان ندادن علني محبت به كودك مثل عدم كاربرد كلمات محبت آميز و يا نوازش كودك از جمله عواملي است منجر به دروغگويي كودك مي‌شود.

4- الگو قرار دادن بزرگ‌تر ها

در دنياي كودكان پدر و مادر نقش بزرگي دارند، آن‌ها به عنوان قهرمان زندگي كودك الگوهاي اصلي به حساب مي‌آيند، بنابراين هر رفتار و عادتي كه داريد به راحتي به فرزندتان هم از طريق ژن‌ها و هم از طريق هم زيستي به او منتقل مي‌شود. بنابراين خيلي اوقات آن‌ها آيينه رفتار خود شما هستند.

5- به ياد نياوردن و نبود تمركز

گاه كودك به دليل نداشتن تمركز و توجه كافي به اطراف و شكل نگرفتن خاطرات مانند بزرگسالان، ممكن است دروغ بگويد. هدف او از اين كار فريفتن نيست، بلكه تنها چيزهايي را مي‌گويد كه بر اساس حدسيات خودش است. 

6- مشكلات مربوط به شخصيت كودك

احساس بي‌اهميت و كم ارزش بودن در كودك يا دور بودن از محيط خانواده يا دشمني داشتن با كسي موجب بروز دروغگويي كودك مي‌شود. در اين موارد حتما بايد والدين نيازها و كمبودهاي كودك را شناسايي كرده و در جهت رفع و برآوردن آن‌ها، از روش هاي صحيح تربيتي استفاده كنند. مهم ترين نكته در اين گونه كودكان اين است كه بايد حس تعلق و مهم بودن و اهميت داشتن وجودشان توسط والدين در آن‌ها ايجاد شده و حفظ شود.

چه كارهايي بايد براي مقابله با دروغگويي كودك انجام داد؟

اگر نگران دروغ‌هايي هستيد كه فرزندتان بدون هيچ دليلي مي‌گويد، بهتر است هر چه زودتر به متخصص كودكان مراجعه كنيد، متخصص كمك مي‌كند تا علل ريشه‌اي آن را بيابيد و انرژي‌تان را در مسير درست صرف كنيد. به اين صورت از صدمات احتمالي كه در آينده وجود دارد نيز جلوگيري كرده‌ايد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول 

دروغگويي كه نياز به ريشه يابي، شناسايي و برطرف كردن مشكل داشته باشد، از چه سني در كودكان بروز مي‌كند؟

كودكان 5 سال يا كوچك‌تر، چون هنوز به تكامل كافي و قوه شناختي و تمايز ميان خيال و واقعيت يا خواب و بيداري نرسيده‌اند، ممكن است سخنان غيرواقعي بگويند كه جاي نگراني نيست و اغلب ريشه در تخيل و تصورات او دارد. اما چنانچه كودكي در سنين 6 سالگي و پس از آن براي فريب دادن و يا توجيه كارهاي نادرست خود به دروغ متوسل شود، اين يك مسئله تربيتي است كه نياز به بررسي و علت يابي دارد.

كدام كودكان بيشتر دروغ مي گويند؟

معمولا كودكاني كه والدينشان اهميت كمتري به آن‌ها مي‌دهند براي اين كه بتوانند در مركز توجه قرار گيرند و نگاه‌ها را به سمت خود معطوف كنند، به مبالغه و دروغ پردازي و جلب توجه با گفتن دروغ‌هاي متعدد مي‌پردازند. اين كودكان اغلب سعي مي‌كنند با بيان حرف‌هاي اغراق آميز و غيرواقعي و يا نسبت دادن امري غيرمنتظره به خود، توجه‌ها را به سمت خودشان جلب كنند.

منبع : دروغگويي در كودكان قبل و بعد از 5 و6 سالگي