جسم پینه ای | عوارض تشکیل نشدن یا قطع جسم پینه ای

جسم پینه ای (Corpus Callosum) به دسته اصلی رشته های عصبی گفته می‌شود. که دو نیم کره مغز را به یکدیگر متصل می‌کند. و از 200 تا 250 میلیون نورون تشکیل شده است. جسم پینه ای وظیفه انتقال اطلاعات از یک نیم کره به نیم کره دیگر را دارد. جسم پینه ای به طور کل از 4 قسمت تشکیل شده است. تا زمانی که شرایط باعث تغییر در عملکرد آن نشود، اطلاعات به راحتی بین دو نیمکره مغز در حرکت هستند.

با شرایطی مانند ضربه به سر، تومور مغزی، سکته مغزی، ناهنجاری ها و اختلال در عملکرد میلین‌ها، انتقالات اطلاعات در جسم پینه ای با مشکل روبرو می‌شود. و در نهایت باعث اختلال در سرعت ارسال اطلاعات و … می‌شود. کسانی که حمله صرع در یک طرف مغزشان آغاز می‌شود، با تشخیص پزشکان تحت جراحی قرار می‌گیرند. با قطع Corpus Callosum حمله صرعی به نیم کره دیگر انتقال پیدا نمی‌کند. به این افراد دو پاره مغزی می‌گویند.

جسم پینه ای چیست؟

جسم پینه ای (Corpus Callosum) بخشی از مغز پستانداران است. وظیفه و کار این بخش، پیوند و انتقال دو نیم کره مغز به یکدیگر است. Corpus Callosum گسترده ترین بخش مغز است که از 200 تا 250 میلیون نورون ساخته شده است. این جسم متشکل از آکسون هایی است که با میلین پوشانده شده‌اند. این قطعه در ساختار بین مغز در شکاف پایین بین دو نیمکره مغز قرار دارد. شکل ظاهری جسم پینه ای مانند برگ یا ویرگول می‌باشد. نواحی متصل به ساختار مغز معمولا نواحی قشری است.

با برخی از حوادث مانند ضربه به سر جسم پینه ای کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهد. در حملات صرعی برخی بیماران، پزشک جراحی انجام می‌دهد. در این جراحی ها، Corpus Callosum برداشته می‌شود تا تخلیه الکتریکی ناشی از حملات از یک نیم کره به نیم کره بعدی منتقل نشود. البته برخی افراد نیز بدون جسم پینه ای متولد می‌شود. و به انواع اختلالات و علائم جسمی رفتاری مبتلا می‌شوند.

جسم پینه ای در مرکز مغز قرار دارد و دارای طولی حدود 10 سانتی متر است. این قسمت در هفته های 12 تا 16 ام بارداری و نزدیکی 3 ماه اول بارداری در مغز شکل می‌گیرد. رشد این قسمت در تمام دوران کودکی و تا سن 12 سالگی ادامه دارد. بنابراین در بزرگسالی و تمام طول عمر باقی خواهد ماند.

مکان جسم پینه ای

Corpus Callosum در مرکز و زیر مغز قرار دارد. این جسم در شکاف اینترهمیسفریک قرار گرفته است. و وظیفه انتقال اطلاعات بین نیم کره های مغز را دارد.

قسمت های جسم پینه ای

جسم پینه ای نام ساختار واحدی است که در مغز قرار دارد. از قسمت جلویی تا پشتی، Corpus Callosum به 4 بخش تقسیم شده است. این قسمت ها شامل روستروم، گنو، تنه و اسپلنیوم است که در ادامه در رابطه با قسمت های مختلف توضیح داده ایم.

1️⃣ روستروم

روستروم یا شبه منقار به جلویی ترین قسمت جسم پینه ای گفته می‌شود. این قسمت با پایانه های لامینا ادامه پیدا می‌کند و اوربیتال لوب های فرونتال را به هم متصل می‌کند.

2️⃣ گنو بخشی از جسم پینه ای

گنو بخشی از قسمت جلویی جسم پینه ای است. قسمتی از فورسپس مینور از گنو فیبر هایی ایجاد می‌کند و سطوح میانی لوب های فرونتال و جانبی را به یکدیگر وصل می‌کند.

3️⃣ تنه

پس از گنو در جسم پینه ای، تنه قرار دارد. و انتهای ضخیمی دارد. یک ساختار ارتباطی بین مغز مانند تالاموس، مناطق لیمبیک و هیپوکامپ است. تنه قسمت مرکزی و طولانی Corpus Callosum است.

4️⃣ اسپلنیوم بخشی از جسم پینه ای

آخرین قسمت Corpus Callosum، اسپلنیوم است. این قسمت از فیبر هایی تشکیل شده است که در نهایت به فیبرهای انجمنی و فرافکنی مرتبط می‌شود. اسپلنیوم یا نان با لوب پس سری متصل می‌شود که به بطن جانبی تا نقطه تشکیل دیواره های پایین جسم پینه ای متصل می‌شود. همچنین اسپلنیوم با غده پینه آل و کمسیون هابنولار متصل می‌شود. قسمتی باریک بین اسپلنیوم و تنه به عنوان ایسموس در جسم پینه ای وجود دارد. اسپلنیوم در قدامی ترین قسمت قرار دارد.

عملکرد های جسم پینه ای

اصلی ترین قسمت عملکرد جسم پینه ای، انتقال اطلاعات از نیم کره راست به چپ یا نیم کره چپ به راست است. عملکرد نیمکره‌های مغز تا حدی متفاوت است و مانع از فعالیت به صورت یکپارچه می‌شود. Corpus Callosum توانایی مراقبت از عملکردهای قسمت آسیب دیده مغز را دارد. و با پردازش و یادگیری اطلاعات مرتبط است.

جدا از انتقال اطلاعات، جسم پینه ای وظیفه بینایی و حرکت ویژه چشم را بر عهده دارد. زیرا اطلاعات فرد از طریق چشم به مغز منتقل و پردازش می‌شود. Corpus Callosum بزرگ ترین دسته فیبر در مغز است. این قسمت مغز وظیفه و عملکردهای متفاوتی دارد که در ادامه اشاره کرده ایم.

✅ محلی سازی لمسی

✅حرکت چشم و بینایی

✅ ارتباط بین نیم کره های مغز

✅ حفظ تعادل بر انگیختگی و توجه

شرایط اثرگذار بر جسم پینه ای

تقسیم جسم پینه ای اثراتی محدود کننده به دنبال دارد. شرایط و موقعیت هایی وجود دارد که باعث آسیب یا برش Corpus Callosum می‌شود. حال این شرایط اتفاقی یا طبیعی رخ می‌دهد. برخی شرایط باعث تغییرات Corpus Callosum می‌شود که در ادامه شرح داده ایم.